Không bị lạc lõng giữa cuộc sống hiện đại và sự phát triển của công nghệ số, những giá trị văn hóa truyền thống vẫn giữ được nét đẹp không thay đổi theo thời gian. Sức mạnh ẩn chứa trong văn hóa truyền thống cũng là những giá trị làm nên bản sắc văn hóa độc đáo của từng địa phương, và rộng hơn là bản sắc văn hóa của cả Việt Nam.
Gợi hồn quê trên phố
Dường như vào mỗi dịp Tết, khi trang trí không gian bằng những vật trang trí, không thể thiếu hình ảnh của cầu tre, chiếc vó, nồi bánh tét, bánh chưng, bàn thờ gia tiên… Hay thậm chí, ngay cả cái bàn máy may cũ kỹ cũng được tận dụng để trưng bày, tạo ra những cảm xúc về quá khứ, về những người thân yêu đã dành cả thanh xuân để may áo mới cho chúng ta.
“Ví dầu cầu ván đóng đinh
Cầu tre lắt lẻo gập ghềnh khó đi
Khó đi mẹ dắt con đi
Con đi trường học, mẹ đi trường đời”. Ai từng được nghe lời hát ru ngọt ngào, dịu dàng của mẹ, của bà, nhớ đến những chiếc cầu tre một thời khó khăn. Nhưng giờ đây, chiếc cầu tre chỉ còn trong câu ca ru hời, còn những chiếc cầu bê-tông đã thay thế cho những chiếc cầu tre cũ kỹ, tạo điều kiện thuận lợi hơn cho cuộc sống ngày càng tiến bộ. Tuy nhiên, những nét đẹp của chiếc cầu tre hay chiếc vó đã ăn sâu vào truyền thống đời sống thôn quê và vẫn được tái hiện, thu hút sự thưởng thức trong những không gian Tết quê hương ngày nay.
Trong các quầy hàng của “Chợ quê ngày Tết”, chúng ta thường thấy hình ảnh của ông đồ viết chữ ngày xuân. Gần đây, trong chương trình Ngày Thơ Việt Nam do Liên hiệp các Hội VH-NT Bạc Liêu tổ chức, hoạt cảnh “Ông đồ” đã mang đến nét đẹp văn hóa cho chữ viết trong ngày xuân. Nhìn vào hình ảnh của ông đồ với những nét chữ thư pháp tinh tế, chắc chắn sẽ gợi nhớ đến bài thơ “Ông đồ” của nhà thơ Vũ Đình Liên: “Mỗi năm hoa đào nở / Lại thấy ông đồ già / Bày mực tàu giấy đỏ / Trên phố đông người qua”… Thú vị là thú vị, cuộc sống hiện đại ngày nay vẫn thu hút sự quan tâm của nhiều người bởi truyền thống viết chữ bằng hoa tay đã trở thành một niềm tin vào may mắn. Điều quan trọng hơn cả là ý nghĩa sâu sắc được truyền tải qua ngôn từ của dân tộc mình.
Thông điệp gửi lại đời sau
“Bờ cõi Nam, sông núi miền Nam / Trời sáng định phận rạng ngời” – bài thơ “Nam quốc sơn hà” của Lý Thường Kiệt luôn vẫn hiện hữu trong lòng mỗi người Việt Nam vào đêm Nguyên Tiêu (rằm tháng Giêng). Bài thơ với những câu chữ đanh thép ấy ngọt ngào trong tâm trí của mỗi người Việt Nam, với sự kiên cường và không chịu khuất phục trước sự xâm lấn của kẻ thù, đã trở thành niềm tự hào anh hùng của toàn dân tộc! Hay chương trình nghệ thuật hoành tráng trong thời khắc chuyển giao từ năm cũ sang năm mới, đã nhấn mạnh truyền thống lịch sử của dân tộc Việt Nam thông qua hơn 20 tiết mục văn nghệ. Những bài hát xuân, nhạc trẻ sôi động cùng với bản vọng cổ như “Tiếng trống Tây Sơn”, “Non nước vạn mùa xuân”… đã tái hiện lại những khoảnh khắc lịch sử. Đây cũng là thông điệp được gửi lại cho thế hệ sau, nhắc nhở về sự kiên trì và truyền thống anh hùng mà tổ tiên đã dành công sức để xây dựng và gìn giữ, từ đó tạo ra một Việt Nam vĩnh cửu.
Những giá trị văn hóa truyền thống đã trở thành một nguồn năng lượng mềm thúc đẩy sự phát triển của đất nước, của từng địa phương. Chúng ta hòa nhập vào thế giới hiện đại nhưng vẫn giữ được bản sắc riêng, không bị tan biến.
Cẩm Thúy
