Contents
Tranh Đông Hồ – những bức tranh Gà, Lợn, Hứng dừa, Đánh ghen… mộc mạc, dân dã nhưng đầy cuốn hút. Đã tạo thi hứng cho nhà thơ Hoàng Cầm viết câu thơ nổi tiếng: “Tranh Đông Hồ gà lợn nét tươi trong. Màu dân tộc sáng bừng trên giấy điệp…”.
Tranh Đông Hồ không chỉ đơn thuần là tranh mà còn thể hiện cảnh sinh hoạt ở nông thôn, lịch sử, tôn giáo và có nhiều tranh mang tính triết lý sâu sắc. Nghệ nhân sáng tác tranh Đông Hồ thường là những nhà nho có học, am hiểu văn hoá, lịch sử, xã hội có khiếu thẩm mỹ.
Qui trình làm tranh Đông Hồ
1. Ra mẫu
Nghệ nhân sáng tác tranh Đông Hồ là người tạo ra mẫu. Họ là những nhà nho có kiến thức sâu sắc về văn hoá, lịch sử và có khiếu thẩm mỹ. Mỗi bức tranh Đông Hồ thường do một nghệ nhân vẽ mẫu, sau đó treo lên vách để mọi người xem và góp ý. Các nghệ nhân sáng tác tranh Đông Hồ thường không được đào tạo qua trường lớp sáng tạo, mà họ học hỏi từ người đi trước và rút ra kinh nghiệm từ thực tế.
2. Cắt ván
Sau khi có mẫu, nghệ nhân cắt ván, được gọi là “khắc ván” trong ngành nghề tranh Đông Hồ. Số lượng nghệ nhân cắt ván ít hơn so với số lượng nghệ nhân sáng tác. Ván nét dùng để cắt tranh thường là gỗ thị hay gỗ mực, ván màu là gỗ vàng tâm. Nghệ nhân cắt ván cần phải tạo ra những nét đanh, rõ ràng, không quá nhiều chi tiết gây rối và khó cắt ván. Bước này yêu cầu sự tinh tế và chính xác từ nghệ nhân.
3. Chuẩn bị nguyên vật liệu
Nguyên vật liệu cần chuẩn bị gồm giấy dó, điệp và các màu thiên nhiên. Giấy dó là loại giấy được sản xuất từ cây dó thông qua quy trình thủ công. Điệp là lớp vẩy từ vỏ cây điệp được sử dụng để tạo hiệu ứng lấp lánh trên tranh. Các màu thiên nhiên được tạo ra từ cây chàm, đất đỏ, gỗ vang, hoa hoè và các loại nhuyễn thể khác.
4. In tranh
Sau khi chuẩn bị đầy đủ nguyên vật liệu, nghệ nhân tiến hành in tranh. Tranh Đông Hồ có hai loại in: tranh điệp và tranh tô màu. Tranh điệp được in bằng cách đặt ván in lên bìa và chấm mực lên ván, rồi in lên giấy. Tranh tô màu được in bằng cách sử dụng thét để quét mực lên bìa, sau đó in lên giấy. Mỗi gia đình trong làng có thể tham gia vào quá trình in tranh, đặc biệt là trẻ em và người già. Kỹ thuật in tranh yêu cầu sự tỉ mỉ và cẩn thận.
Đó là những chia sẻ cơ bản về qui trình làm tranh Đông Hồ, một nghệ thuật truyền thống độc đáo của Việt Nam. Tranh Đông Hồ không chỉ là sản phẩm nghệ thuật mà còn là một cách thể hiện văn hoá và giá trị tinh thần của người dân Việt Nam.
