Tôi sống và lớn lên trên mảnh đất miền Trung, nơi đầy nắng gió, đất cằn cỗi với ít cây xanh. Chỉ có loại me rễ căm sâu vào lòng đất mới sinh tồn được. Vùng nào thức ấy, không biết từ bao giờ người dân nơi đây đã dùng nguyên liệu sẵn có – lá me non, để nấu canh cá, dân dã thôi mà thơm thảo, giải nhiệt rất tốt cho những ngày hè nóng bức.
Vùng đất miền Trung – Gốc rễ của món canh lá me non
Khi những cơn mưa đầu mùa rơi xuống, cũng là lúc cây me thay lá để chuẩn bị cho một kỳ đơm hoa kết trái. Một màu xanh non mơn mởn phủ khắp tán cây. Hái một nắm lá me non, ra chợ mua thêm mớ cá tươi, vậy là đã đủ nguyên liệu để nấu.
Má thường mua cá nục bống (cá nục con) hoặc cá chốt đồng để nấu canh lá me. Mùa mưa cũng là mùa sinh trưởng của cá nục bống và cá chốt, nên hai loại cá này rất béo và thơm thịt. Những con cá nục trắng bạc, mắt tươi trong; những con cá chốt bụng căng tròn trứng, là nguyên liệu quan trọng nhất. Phải chọn cá tươi thì canh mới ngọt nước, thịt cá mới béo thơm.
Cách nấu canh lá me
Cách nấu canh lá me vô cùng đơn giản. Má dùng mớ đầu hành lá đập dập, tạo dầu cho thơm rồi đổ nước vào nấu sôi. Phải để nước sôi già mới bỏ cá vào để cá không bị tanh. Sau đó nêm nếm gia vị vừa ăn. Lá me rửa sạch vò nát bỏ vào. Một chút hành, ngổ và ớt xiêm xắt nhỏ nêm sau cùng cho thơm.
Cá nục bọng và cá chốt là hai loại cá nhỏ, rất nhanh chín nên chỉ để canh sôi chừng năm phút thì tắt bếp, nếu không cá sẽ bị nát, thịt ăn không ngon. Món canh này không cần thức ăn kèm cầu kỳ, chỉ cần một chén mắm ngon dầm ớt là đủ dậy vị rồi.
Kỷ niệm với canh lá me non
Trưa hè nóng nực, về nhà sau ngày làm đồng có canh lá me non ăn là ngon nhất. Húp một muỗng canh, vị chua thanh thanh của lá me và vị ngọt của cá thấm nơi đầu lưỡi. Gắp một miếng cá chấm nước mắm ớt, nhai cả xương. Thịt cá béo lại thấm vị chua chua của lá me quyện thành vị thơm ngọt đặc biệt mà không món canh nào có được.
Thời còn sinh viên, tôi thường tranh thủ về nhà mỗi cuối tháng để thưởng thức canh lá me mẹ nấu. Món canh dân dã thôi nhưng không nơi nào ở thành phố có bán, bởi chỉ dân quê tôi mới có cách ăn đặc biệt này. Bây giờ, mỗi lần chớm hè, tôi lại tranh thủ ra chợ mua mớ cá tươi về nấu canh lá me non cho cả nhà cùng thưởng thức, như mẹ ngày xưa.
Khánh Vy
