Tọa đàm “Hướng dẫn viên du lịch – Những điều chưa kể” do Sở Du lịch TPHCM tổ chức vào sáng 20/12 (Ảnh: Nguyễn Vy).
Hướng dẫn viên du lịch là một nghề rất hạnh phúc và đầy thách thức. Đó là quan điểm của chuyên gia du lịch Nguyễn Văn Mỹ, dựa trên những kinh nghiệm tích lũy từ nhiều lĩnh vực khác nhau. Nghề này mang lại niềm hạnh phúc bởi được du lịch đến nhiều nơi, gặp gỡ nhiều người và trải nghiệm những bài học độc đáo.
Tuy nhiên, nghề hướng dẫn viên đòi hỏi kỹ năng biến lời nói trở nên hấp dẫn. Biểu đạt thông tin không chỉ đơn thuần là trình bày kiến thức mà còn phải truyền đạt cho du khách một cách hiệu quả.
“Chúng ta cần biết cách truyền đạt những kiến thức mà mình đang chia sẻ để khách du lịch cảm nhận được giá trị của nó”, ông Mỹ nói.
Ngoài ra, sở hữu hàng chục năm kinh nghiệm làm việc trong nghề, ông Mỹ đặt câu hỏi về việc đối mặt với những khó khăn mà các hướng dẫn viên du lịch nữ sẽ gặp phải, so với các đồng nghiệp nam. Ổng thẳng thắn nhận định rằng, việc bị gạ tình là một trong những vấn đề gây phiền toái.
“Những hướng dẫn viên nữ có thể bị du khách hỏi những câu hỏi tế nhị, ví dụ như về những điểm vui chơi không lành mạnh. Đôi khi, họ còn bị đối xử không tôn trọng. Trong những tình huống như vậy, chúng ta cần biết cách xử lý khéo léo để tránh những rắc rối không đáng có”, ông Mỹ nói.
Chị Thanh Mai, một hướng dẫn viên du lịch đang công tác trong và ngoài nước, đồng tình với ý kiến của chuyên gia và chia sẻ những tình huống khó xử mà chị đã gặp phải trong quá trình làm việc.
“Ban đầu, khi tôi học ngành du lịch, gia đình đã không đồng ý vì lo sợ rằng con gái tôi sẽ bị tổn thương da dẻ. Nhưng thực tế, tôi đã phải đối mặt với rất nhiều thử thách khác nữa. Sự tôn trọng từ phía khách du lịch không phản ánh đúng nhân cách của một người, và chúng ta cần biết từ chối một cách tế nhị để ngăn chặn những hành vi thiếu văn hóa từ phía du khách”, chị Mai chia sẻ.
Chị Mai còn cho biết rằng, du khách quốc tế thường coi hướng dẫn viên du lịch như những đại sứ du lịch. Nếu hướng dẫn viên có khả năng ngoại ngữ tốt và sở hữu kiến thức rộng, chắc chắn họ sẽ nhận được sự tôn trọng từ du khách. Hơn nữa, họ cần phục vụ mọi người một cách tận tâm để khách hàng cảm thấy muốn quay lại trong các chuyến du lịch tiếp theo. Điều này là cách mà một hướng dẫn viên du lịch biểu hiện sự trân trọng giá trị cá nhân và lợi ích của doanh nghiệp.
Theo ông Lê Hữu Thành, đại diện Công ty TNHH MTV Dịch vụ Lữ hành Saigon Tourist, một hướng dẫn viên mới sẽ phải đối mặt với hàng loạt khó khăn.
“Tôi vẫn nhớ chuyến tour đầu tiên mà tôi dẫn. Vì quá hồi hộp nên tôi quên mất những điểm tham quan cần giới thiệu. Khi bắt đầu nói, khách bắt đầu buồn ngủ và hỏi vặn. Buổi thuyết trình bị gián đoạn. Lúc đó, tôi không biết làm sao, dù tour chỉ kéo dài 2 ngày nhưng tôi cảm thấy vô cùng áp lực”, anh Thành kể.
Để vượt qua những thách thức đó, anh Thành khuyên rằng các hướng dẫn viên du lịch trẻ có thể học hỏi từ những người đi trước để từ từ khắc phục. Họ không nên căng thẳng quá mức, vì đó là quá trình mà tất cả những hướng dẫn viên mới đều phải trải qua.
Anh Trần Trung Hiếu, Giám đốc Nghiệp vụ TSTtourist, cũng chia sẻ rằng, trong thời gian đầu đi tour, hướng dẫn viên du lịch có thể gặp vấn đề về sức khỏe, dễ say xe và mệt mỏi.
Tình trạng thiếu hụt nhân sự nguồn lao động diễn ra nhiều năm qua (Ảnh: D.T).
Nguồn Cung – Cầu Trong Lao Động Du Lịch Không Đồng Nhất
Theo Hồ Trung Chánh, Trưởng khoa Quản trị du lịch trường Đại học FPT, ngành du lịch, lữ hành đang gặp khó khăn trong việc kết nối nguồn cung và cầu về lao động.
Thực tế, không chỉ riêng trường Đại học FPT mà nhiều trường khác cũng đã và đang đào tạo hàng trăm sinh viên ngành du lịch, lữ hành mỗi năm. Tuy nhiên, không có lời giải thích cụ thể về tình trạng khan hiếm lao động trong các doanh nghiệp.
“Tôi tự hỏi không biết đây có phải là một vấn đề trong việc kết nối giữa hai bên. Nhiều sinh viên học ở trường hỏi tôi rằng, liệu họ có việc làm sau khi ra trường hay không? Tôi không hiểu vì sao nhu cầu lao động lại khan hiếm trong khi nguồn cung lại dư thừa, dẫn đến tình trạng thất nghiệp sau khi tốt nghiệp và phải tìm việc khác”, anh Chánh chia sẻ.
Chuyên gia du lịch Nguyễn Văn Mỹ giải thích rằng, ở một số trường đào tạo nguồn nhân lực, sinh viên không có quyền tự quyết định. Cách học, những kỳ thi và những công việc mà sinh viên phải thực hiện, tất cả đều do giáo viên quyết định.
“Thực tế, nhiều kiến thức thiếu thực tế đã bị cắt ngang mà không có sự phản biện từ sinh viên. Nếu tiếp tục duy trì phương pháp học vẹt như vậy, tôi nghĩ chúng ta sẽ gặp khó khăn trong việc phát triển ngành”, ông Mỹ nói thẳng.
Hơn nữa, nhiều doanh nghiệp du lịch chỉ tuyển sinh viên làm việc thực tập mà không trả lương. Các sinh viên thường phải làm những công việc ở mức thấp và ít khi có cơ hội tiếp cận với công việc thực tế. Kết quả, sinh viên cảm thấy mất hứng và chuyển việc.
“Các trường đại học cần tăng cường tính thực tế, tạo cơ hội kết nối với các doanh nghiệp để tìm kiếm những người có khả năng làm việc. Chỉ có như vậy, nguồn cung và cầu trong ngành du lịch, lữ hành mới gặp nhau”, ông Mỹ nói.
Trước thực trạng này, Sở Du lịch TPHCM đã tiến hành khảo sát và đánh giá tình hình hướng dẫn viên du lịch. Đồng thời, sở và các cơ quan liên quan sẽ đưa ra các biện pháp hỗ trợ kịp thời, bổ sung nhân sự cho ngành du lịch của thành phố. Trong đó, chú trọng đào tạo chất lượng nguồn nhân lực cho ngành du lịch.
Ngoài ra, Sở Du lịch TPHCM cũng triển khai nhiều chương trình bồi dưỡng và đào tạo cho hướng dẫn viên du lịch. Đáng chú ý là các chuyên đề như “Quản trị rủi ro trong du lịch – Chiến lược phục hồi giai đoạn mới”; hội thảo khoa học quốc gia “Liên kết vùng trong phát triển nhân lực du lịch Việt Nam chất lượng cao sau đại dịch Covid-19”; lớp bồi dưỡng, đào tạo các ngôn ngữ hiếm như tiếng Hàn, tiếng Nhật, tiếng Tây Ban Nha,…
