Cà phê đã tồn tại trong xã hội Việt Nam từ thời thuộc địa Pháp. Qua nhiều biến đổi của lịch sử, cà phê vẫn luôn đóng vai trò quan trọng trong cuộc sống người Việt. Văn hóa thưởng thức cà phê cũng đã trải qua nhiều biến đổi theo sự phát triển của xã hội. Hãy cùng tìm hiểu về nét cà phê xưa và nay có gì thú vị.
Tìm Lại Nét Cà Phê Xưa
Cà phê “cóc” đã trở thành một hình ảnh quen thuộc với thế hệ 7x, 8x Việt Nam. Những quán cà phê này thường được đặt tại các góc đường, hay những nơi yên tĩnh trên vỉa hè, với những bộ bàn ghế nhỏ nhắn. Chính vì vậy mà chúng được gọi là “cà phê cóc”.
Ở nhiều con đường ở Sài Gòn và Hà Nội, không khó để bắt gặp những quán cà phê không tên, chỉ có một vài chiếc ghế gỗ để khách ngồi hoặc lấy làm bàn để đặt ly cà phê. Dù ở góc phố yên tĩnh hay bên con đường qua lại, khi ngồi bên ly cà phê, con người bỗng trầm ngâm, suy tư một cách lạ lùng.
Người Hà Nội thích những ly cà phê pha trong phin đậm đặc. Cà phê ngon với người Hà thành phải là những ly cà phê pha trong phin được vặn chặt. Nhiều người còn muốn cà phê được ngấm đều, cho nên họ múc từng muỗng nước sôi cho vào phin một cách tỉ mỉ. Cà phê pha phin vẫn tồn tại và được nhiều người bình chọn là một cách pha cà phê ngon. Người Hà Nội còn có cách gọi tên cà phê gần gũi như “nâu” và “đen”. Khi đến quán, nếu muốn uống cà phê sữa đá, bạn chỉ việc gọi “nâu đá”. Muốn nhấp nháp ly cà phê đen, bạn có thể gọi là “đen” hoặc “đen đá”.
Ở Sài Gòn, cách pha cà phê có phần khác biệt. Người ta cho cà phê vào túi vải mỏng, giống như một chiếc vợt nhỏ, rồi đặt vào ấm làm từ đất nung, và chế nước sôi vào như pha trà. Khoảng mười phút sau, cà phê trong ấm được chuyển sang một ấm nhôm và đun trên bếp than trước khi rót cho khách. Cách pha này được người dân Nam Kỳ lục tỉnh gọi là pha cà phê vợt.
Tiếc thay, ngày nay cách pha cà phê vợt đã hiếm hoi. Bạn chỉ có thể tìm thấy cách pha độc đáo này ở một số quán cà phê “hoài cổ” ở TP.HCM. Tuy nhiên, không gian thưởng thức cà phê vợt đã thay đổi, khiến hương vị cà phê cũng không còn nguyên vẹn như xưa.
Người Việt Ngày Nay Uống Cà Phê Ra Sao?
Vào những năm 2000, các hình thức kinh doanh cà phê đã thay đổi đáng kể. Người ta bắt đầu ưa chuộng các quán có internet, nhạc và đầu tư thêm vào không gian quán. Mặc dù cà phê cóc vẫn còn tồn tại, nhưng nó đã nhường chỗ đứng số 1 ban đầu cho những hình thức mới khác. Cà phê mang đi (take away) có thể xem là một cách cải tiến từ cà phê cóc.
Người phương Tây uống cà phê khi cần tỉnh táo và tập trung trong công việc. Người Việt có thể uống cà phê bất cứ lúc nào trong ngày. Điều “đi cà phê” với người Việt hiện nay không chỉ là đến quán thưởng thức cà phê mà còn bao gồm việc gặp gỡ bạn bè, làm việc,… Nhiều mô hình kinh doanh cà phê mới đã ra đời như cà phê sách, cà phê văn phòng, cà phê thú cưng,… nhằm đáp ứng nhu cầu của văn hóa cà phê mới của người Việt.
Văn hóa cà phê của người Việt gần đây là văn hóa thưởng thức cả về vị giác lẫn thị giác. Người ta có thể ngồi hàng giờ chỉ để thưởng thức một ly cà phê và tận hưởng không gian của quán. Giá tiền một ly cà phê hay một món nước không chỉ bao gồm chi phí nguyên liệu mà còn bao gồm cả chi phí phục vụ.
Nhiều loại cà phê nổi tiếng thế giới đã nhập khẩu vào Việt Nam như Espresso, Cappuccino, Latte,… Ngày nay, việc pha cà phê không chỉ đơn thuần là một công việc mà trở thành một nghệ thuật. Khách hàng không chỉ thưởng thức không gian quán cà phê mà còn muốn ngắm nhìn hình dáng độc đáo của một ly cà phê.
Cà phê đẹp mắt với lớp bọt sữa có hoa văn bắt mắt đã trở thành một thách thức đối với người pha chế, đòi hỏi phải thành thạo các kỹ thuật sử dụng máy pha cà phê và tạo hình trên ly cà phê. Khái niệm “ngon” với văn hóa thưởng thức mới ngày nay không chỉ áp dụng cho chất lượng mà còn cho cả hình thức trình bày.
Nhìn nhận tổng thể, văn hóa cà phê của người Việt ngày nay đã thay đổi theo thời gian. Tuy nhiên, những ly cà phê đậm, đắng và thơm ngậy vẫn luôn giữ vị trí đặc biệt trong lòng những người yêu cà phê Việt.
